Kara çarşaflı bir kız çocuğu gördüğünde muhakkak ona “yobaz” diyecek olan insanlar cemevlerinde neden küçük kız çocuklarının başını örtüyor?
Alevi kadınlar olarak Cemevlerinde yaşadığımız deneyimler, Alevi toplumunun aynası olmuştur; çünkü toplumun, erk iktidarından en büyük nasibi elbette ki kadınlar ve gizli bir kimlik olarak eşcinseller almakta. Bir süredir kendi katılımım ve sosyal paylaşım sitelerinden gözlemlediğim üzere daha çok İstanbul’da; ama genelde Türkiye’de bulunan cemevlerinde kadınların kıyafetleri ile ilgili değinmek istediğim noktalar var.
Öncelikle pek çok deyişte, sözlü kültürde belirtildiği gibi Alevi inancı “baş açık, yalın ayak” olunmasını ister. Buradaki baş açıklık tam da anlaşıldığı gibi, başörtüsü olmamasıdır; ancak bugün özellikle kendi bulunduğum şehir olan İstanbul’daki cemevlerinde kadınların başörtüsü takması ya zorunludur ya zorunlu değildir ama kişi uyarılır. Başörtüsüz ceme giren kadınlar muhakkak kadınlar ve erkekler tarafından uyarılır. Kişisel bir deneyimimi burada yazayım; bir gün cem erkanına gitmiş, en ön sıraya oturmuştum. Başım açık ve tırnaklarım ojeliydi ki ben hiç başımı örtmedim cemevinde. Postta oturan Dede, “Sultanahmet Camiine giden turistler, Hıristiyanlar oraya saygılarından başlarını örtüyorlar. Siz bilirsiniz tabii; ama saygıdır baş örtülür. Onlar örtüyor” demişti. Tabii sonra orada bulunan insanların yadırgayıcı gözlerine maruz kalmıştım. Cem bittikten sonra Dede’nin yanına gittim, beni görür görmez “Üzerinize alınmayın” dedi. Başı açık kişilerin belli olduğunu, dolayısıyla üzerime alınmadığımı, direkt olarak bana/bize dediğini bildiğimi söyledim, bir de ekledim; Sultanahmet Camiisine başörtüsüz girmek yasak, yani kimse saygısından/ hoşgörüsünden başını örtmüyor.
Diğer yandan İstanbul’daki cemevlerinde hizmet alan kadınların başörtüsü takmak zorunluluğu olduğu gibi, uzun kollu giyinmeleri, pantolon giyinmemeleri, etekle semah dönmeleri gerekiyor. Alevi inancında bu yazdıklarımın hiçbiri yok. Kadınlara ve erkeklere hiçbir kıyafet dayatması olmadığı gibi; aksine “baş açık yalın ayak divana durulur.” Alevi toplumu tam da bu yüzden dışarıdan cinsel içerikli iftiralara maruz kalmıştır; çünkü ibadetinde kadınla erkek birdir, kadın istediği gibi giyinir. Maalesef toplum, bugün bu tarz iftiralara karşı kendi kimliğini, duruşunu korumak yerine kadının kıyafetlerini kapatmaya, kadını belli rollere hapsetmeye meyyal olmuştur.
Bir başka yerden bakarsak; sokakta başörtülü, kara çarşaflı bir kız çocuğu gördüğünde muhakkak ona “yobaz” diyecek olan insanlar cemevlerinde neden küçük kız çocuklarının başını örtüyor? Kız çocuğunu, kadını cinsel bir obje olarak görüp, onu kısıtlayan bu kültürü alıp neden cemevine sokuyor? Aleviler, erkekleştikçe kime benziyorlar? Bunun sorumlusu %100 erkeklerden oluşan, zihniyeti de erkek olan Alevi kurumları, temsilcileri, kanaat önderleri, araştırmacıları, Dedeler değil de kim? Bu nokta ile yüzleşilecek mi? Yoksa kadını kapatmaya, yobazlaşmaya devam mı edilecek?
