3 Şubat 2020 Pazartesi

Xızır Ayı

Dersim merkezli süreklerin Xızır ayı ritüellerine göre bu ay hem ev hem kalp temizliği yapılmalı, sabah Güneş doğumunda çeşmeden alınan su evin içine serpiştirilmelidir. Kalp temizliği kırgınlıkları gidermek, kişinin kendisini kibirden arındırmasıdır, "iyi insan" olma gayretidir. Su, pek çok inançta olduğu gibi berekettir, ferahlıktır. Çeşmeden alınan suyu eve serpmek eve huzur getirecektir diye inanılır.

Dersim'de oruç üç gün, Salı-Çarşamba-Perşembe günlerinde tutulur deniyor; ancak yörelerde farklılık gösterebilir. Çarşamba günü yöresel bir yemek olan "Qaute" pişirilir, bu yemek o gece kapının önüne bırakılır; çünkü perşembeye bağlanılan o gece eve Xızır'ın geleceğine ve bir iz bırakacağına inanılır. Perşembe akşamı tüm akrabalar/ köy halkı niyazlaşır/ birbirini öper, sorar ve akşam cem bağlamak üzere bir evde toplanırlar. Pir o gün Xızır cemi bağlar, oruç beraber açılır, Xızır'a yakarılır. Ali de Xızır da oradadır...

Bazen bir kadın, bazen bir erkek, bazen bir hayvan, bazense görmediğimiz bir şeydir Xızır; inanç öyle söyler, o hiçbir dona sığmaz. İnanana her sabah doğan Güneş'tir Xızır.

Xızır mare wayiren biqero.