İstanbul’un en eski ve en büyük mevlevihanesi olan Galata Mevlevihanesi‘nden sonra Yenikapı Mevlevihanesi gelir. 1597 yılında Yeniçeri Kâtibi Malkoç Mehmed Efendi tarafından kurulan mevlevihane İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde bulunuyor.
Yenikapı Mevlevihanesi, Mart 2016
İnşasından sonra pek çok bâdire atlatan mevlevihanede şiirleriyle tanıdığımız Şeyh Gâlip Dede Efendi, bestelerini dinlediğimiz Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi başta olmak üzere pek çok kıymetli kişi yetişmiştir. Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi’nin, Yenikapı Mevlevihanesi’nde çileye girdiği vakit içeride pek çok eser bestelediği bilinmektedir.
Çileye Girmek
Nevşehir Hacıbektaş’ta Gezilecek Yerler – “Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı” yazımda şöyle anlatmıştım:
Genelde 40 gün kalınan çilehanede Hünkâr’ın (Hacı Bektaş Veli) da 40 gün 40 gece kaldığı bilinmektedir. Az yemek yiyerek, az su içerek ve çok az uyuyarak zamanın ibadet ile geçirildiği çilehanede dervişler kâmil insan olma yolunda bir adım atarlar; zira kendilerini arındırdıkları bir süreçtir bu. Çilehaneye girenler için “Çileye girdi” denir. Alevi Bektaşi inancında insan, kendinden sorumludur. İnsan başkasının kusurunu görmekten ziyade kendi kusurunu düzeltmek için çabalamalıdır. Bu bağlamda insan-ı kâmil olmak için çileye girmek büyük bir adımdır.
Alevi-Bektaşi kültüründe olduğu gibi Mevlevilerde de çileye girmenin mantığı nefsini terbiye etmektir.
İzleyicilerin Âyin-i Şerif izleme yeri ve Arapça Ali yazımı. Yenikapı Mevlevihanesi, Mart 2016Suskunlar
Yenikapı Mevlevihanesi’nde olduğu gibi mevlevihanelerde en dikkatimi çeken yer “Suskunlar” olmuştu. Hâmûşân veya Hâmûşhâne olarak da geçen bu yer mezarlıktır. Peki mezardakilere neden bu ad verilmiş? İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar adında bir kitabı var ve mevlevi birini anlatan kitap, adını mevlevihanelerin Suskunlar bölümünden alıyor. Kitabın bitiş cümlesi aslında neden “hâmûşhâne”, “hâmûşân” ve “suskunlar” dendiğini bize anlatıyor:
“Tıpkı sessizliği dinleyen Eflatun gibi, kahin de sustu. Belki de susmak, gerçeği anlatmanın tek yoluydu.”
Suskunlar, İhsan Oktay Anar
Yenikapı Mevlevihanesi’ne gittiğimde Galata Mevlevihanesi’nden aldığım mistik havayı alırım sanmıştım; lâkin öyle olmadı. Zira mevlevihane, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi‘ne bağlanmış. Dolayısıyla mevlevihaneye girmek için önce üniversiteye gidiyorsunuz, bunun kötü yanı, girdiğiniz yerin çok kalabalık ve gürültülü olması. Dikkatinizi dağıtacak çok fazla etken var ve bir mevlevihanede olması gereken mistik hava burada yok. Bu bahsettiğimi farkı anlamak için hem Galata Mevlevihanesi’ne hem de Yenikapı Mevlevihanesi’ne gitmeniz gerekir. O zaman bana hak vereceksiniz.
Mevlevi Âyin-i Şerifi, Yenikapı Mevlevihanesi, Mart 2016“Âriften anlasın seçsin garibi, Hakikat yolunda yorulmuş olsun.”
Bir çarşamba günüydü Mevlevi ayini izlemeye gittiğimizde. Her şey âdâbınca gerçekleşiyordu, sırayla, sabırla, saygıyla… Müzik büyüleyiciydi. Mevlevilerin sema ederken kendilerinden geçişlerine şahit olduk. Onların huzuru bize tesir etti. Yaklaşık iki saat süren bu törenleri muhakkak izlemenizi tavsiye ederim.
Yenikapı Mevlevihanesi’ne Nasıl Gidilir?
Yenikapı Mevlevihanesi’ne gitmek için tramvay ile Cevizlibağ’a gelmeniz yeterli. Eğer metrobus kullanıyorsanız yine Cevizlibağ durağında inip, tramvayın olduğu yere doğru geçin. Tramvay durağının sol tarafında, yani metrobusü arkanıza aldığınızda, minibuslerin ve ATMlerin olduğu bir sokak göreceksiniz. O sokağa girip dümdüz ilerleyin. Solunuzda okullar olacak, sağınızda Atatürk Öğrenci Yurdu. Hiçbir yere sapmadan beş dakika bile sürmeyen bir yürüyüşün sonunda solda hem Yenikapı Mevlevihanesi hem de Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi giriş tabelasını göreceksiniz.
Yenikapı Mevlevihanesi’ne kadar gelmişken ne yapmalı? Mevlevihaneyi görmek dışında yapmanızı tavsiye edeceğim şeyler olacak. Pek çok Tarihi Merkezefendi Köftecisi göreceksiniz o bölgede. Ara sokakta kalan ve adı “Tarihi Merkezefendi Köftecisi Ahmet Usta” olan köfteciye gidin. Orijinali orasıdır. Hazır yolunuz oraya düşmüşken Merkezefendi Şehir Kütüphanesi‘ne de bir göz atın derim.
Keyifli gezmeler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder